Niedawno wpadł mi w ręce tomik poezji Wasyla Kuzana. 33 wiersze z języka ukraińskiego przełożyli Anna Pietruczuk i Adam Świć. Wydany dzięki wsparciu Urzędu Miejskiego w Kocku, Domowi Kultury w Kocku i Konfraterni Kozirynek.

W jednym z wywiadów Krystian Lupa powiedział  w tym duchu, że artyści żyją krócej niż ludzie... Wasyl Kuzan w pierwszym wierszu o twórcach-poetach pisze:

Poeci umierają często,

częściej niż niepoeci.

Ich dusze lecą do nieba,

Ich ręce, niczym skrzydła,

Zawsze potrzebują lotu.

Kolejne zwrotki omawiają dalej śmierć poety, który umiera metaforycznie kontemplując życie, przeżywając silniej i widząc głębiej...

Poeci umierają zwyczajnie,

Jak liść lecący z brzozy.

Na dworze zimna jesień,

Ostatnia, jak samotność -

Jedyna siostra poety.

Zgadzam się z tym... Samotność to tak naprawdę jedyna siostra poety, która go nie opuszcza i tym samym przyczynia się do rozwoju twórczości...  Nawet niechciana - jest.



Poeci umierają z rana

(....)

Poeci umierają szybko

(...)

Poeci umierają wcześnie

(...)

Poeci umierają wiecznie

(...)

Poeci wznoszą w górę

Swoją łabędzią pieśń,

I później radość jesieni

Już wypić nie zdążą...

Poeci umierają z każdym wierszem. Zostawiają zawsze cząstkę siebie w każdym napisanym słowie. Oddają Czytelnikom swoje myśli, które zaczynają żyć swoim życiem. Poeta umiera pisząc, słowo za każdym razem ożywa w innym czasie, czytane przez inne osoby. Poeta umiera z niezrozumienia i zatapia się w swoje wersy.

***

Zegarek serca wciąż dogania świat.

A zegar świata chodzi bez porządku.

Jedna godzina - niczym setka lat,

A jedna chwila - powrót do rozsądku.



Zegar rozwagi zostawia na piasku

Symbole śmierci i znak nienarodzin.

Jakie jest moje wieczne przeznaczenie?

Czy coś dopisać, czy dojść, czy odchodzić?..

Czas idzie naprzód. Prawda niby oczywista. Ale te chwile, kiedy człowiek  zwraca na to uwagę, zastanawia się nad tym, przystanie - to są te chwile, w których siła refleksji ma swoją niezwykła moc twórczą.

***

Poezja jest jak muzyka...

A muzyka nigdy się nie znudzi

Skrzypcom, które wieczny Stradivari

Skonstruował - ludzie je hołubią

Ja te skrzypce swoją tajemnicę.



A muzyka nigdy się nie sprzykrzy

Strunie, która gra tylko raz w roku,

Rękom, które płaczą, niczym skrzydła,

Nie upadnie ranami na nuty.


A muzyka nigdy nie zaginie,

Póki czułe struny są na sercu

I kobiety, i róże, i gwiazdy

Oraz słowa, co bez strun nie żyją.


Muzyka nie zaginie, poezja także. Byli, są i będą poeci. Poezja nie była nigdy popularna krzykliwie, ale jest popularna ciszą.

Nie przeczytałam całego tomiku Wasyla Kuzana od razu. Zresztą, nie da się czytać poezji jak powieści. Ale duch tych wierszy trafił do mnie, jego poezja zaczęła żyć swoim życiem...

(Wasyl Kuzan. "33 wiersze". Z ukr. tł. Anna Pietruczuk i Adam Świć. Kock-Radzyń Podlaski, 2010; ISBN 9788362217038)